Drogę twórczą Aliny Sibery znam dobrze i blisko, dzięki plenerom malarskim w Kamionie. Przez kilkanaście lat, dane mi było obserwować jej niezwykle konsekwentny i harmonijny rozwój, zawsze z inspiracji Natury w najprostszym, czyli najbardziej szlachetnym i trudnym sensie. Jak mówił Canetti: „Najtrudniej jest odkrywać na nowo to, co już dobrze znamy”. Alina Sibera, tak mi się wydaje, jest sukcesorem i wyznawcą tej idei, kreując swój świat malarski w wyniku obserwacji Człowieka i Pejzażu. Jej obojętność wobec nowości i mód artystycznych, manifestuje się pokorą wobec Sztuki, czyniąc to co robi, dziełem odrębnym, suwerennym i wiarygodnym. Jest to twórczość stanowiąca bardzo osobisty, nieomal intymny zapis Czasu, którego fenomenem jest nieprzemijalność, bo jego „akcja” może trwać nieskończenie. Jedynym Signum Temporis jest data powstania obrazu, tuż obok sygnatury. Alina Sibera odnosząc się do Natury, nadaje swoim pracom, rozpoznawalny „charakter pisma”, które w sposób bardzo widoczny odróżnia Ją od wielu artystów, którzy również malują rzeczywistość. Mam wrażenie, że polega to na przeciwstawieniu ruchliwego, migocącego, „żywego” pejzażu, statyce ludzkiej postaci. Wbrew powszechnie przyj ´temu poglądowi, że Człowiek jest epizodem w życiu Natury i Przedmiotów, Alina Sibera manifestuje swój własny punkt widzenia. Jest on wyrażony jako sprzeciw i niezgoda, na istniejący stan świadomości, przez specyficzne użycie malarskich środków wyrazu; zatrzymanie a właściwie umocowanie Człowieka i przeciwstawienie go zmieniającemu się´ i przemijającemu Pejzażowi w obrazie. Im bardziej nam doskwiera życie i upływ czasu, tym gorliwiej przyjmujemy taki punkt widzenia, jak Alina, czerpiąc z Jej obrazów otuchę i nadzieję. Niezwykłość tego malarstwa polega również na tym, że Autorka nie używa w swoich obrazach żadnej anegdoty, żadnej poza malarskiej perswazji, a jednak chce si ´ je nazwać nie tylko poetyckimi i radosnymi, ile przede wszystkim humanistycznymi. Nie ma potrzeby dalszego werbalizowania lub interpretacji sensu tej twórczości, bo ostatecznie każdy zobaczy i zrobi to po swojemu. Istnieje natomiast konieczność zwrócenia uwagi na zawartą w niej kluczową rolę warsztatu. Alina Sibera doskonaliła go latami malując – rysując (?) pastelą. (To wciąż sporna kwestia dla dogmatyków czystości gatunku, czy pastela to technika malarska, czy rysunkowa?). Myślę, że te lata ćwiczeń i prób z możliwościami pasteli doprowadziły Alinę, nie tylko do biegłości i perfekcji w malarstwie olejnym, ale do jej własnej metody stosowania tej techniki. Alina Sibera nie „klajstruje” swoich obrazów gęstym, olejnym impastem, jak czyni to większość artystów, lecz modeluje fakturę płótna lekko i przejrzyście; „pastelowo”. Stąd piękne życie tych obrazów; ich „ruch i pulsowanie”. Przeciwstawna im statyka postaci, dotyczy tylko rysunku i formy, gdyż ich budowa pikturalna jest podobna do struktury pejzażu. Jak niewielu artystów dzisiaj, Alina Sibera potrafi malować powietrze i siłą rzeczy neguje jeden z koszmarnych dogmatów Sztuki XX-wieku, że obraz to tylko płaszczyzna. Dzięki drgającemu powietrzu, obraz otrzymuje głębię i w tym momencie kończy się technika. Trzeci, oprócz wysokości i szerokości wymiar obrazu, to przestrzeń, a przestrzeń na płaszczyźnie – to już magia. Jej twórcy, genialni Bracia Van Eyck, po rewolucyjnych i destrukcyjnych dokonaniach Picassa (który według Salwadora Dali „w jeden dzień zamordował malarstwo”) powracają jak Dobre Duchy, coraz częściej, w obrazach współczesnych artystów na całym świecie. Wśród nich ze swoją malarską filozofią i znakomitym warsztatem jest Alina Sibera, której twórczość dowodzi, że to co w Sztuce wartościowe żyje ponad czasem, bo chociaż współczesne – nie przemija.

 


grudzień 2003.


Tekst do katalogu 2004 r.

 „Zajmuje się portretem człowieka jako punktem wyjścia do badania wykresu emocji, osamotnienia , przemijania i śmiertelności. Dusseau maluje precyzyjnymi , delikatnymi ruchami pędzla, posługując się paletą ciemnych, złamanych barw, mocno skontrastowanych, spranych bieli, które przyciemnia delikatnymi detalicznymi abażurami dekoracyjnych materii. Haftów, koronek, dzierganych sukienek samotnych kobiet. Najczęściej opiera się na rysunkach i fotografiach robionych własnoręcznie, a ich związek z oryginałem pozostaje daleki. Jej twórczość bawi się napięciem miedzy smutkiem a groteską. Jej dzieła słyną z wyrazistej kreski i dużych połaci plam rozpostartych na przestrzeniach. Zamknięte w uwodzicielski i przemyślany detal. Na potrzeby swojego malarstwa figuratywnego artystka czerpie inspiracje ze świata swoich bliskich, zapamiętanych osób, którego elementy zestawia, tworząc chromatyczne ciemne, choć jednocześnie krzykliwe obrazy. W ten sposób powstają dzieła odzwierciedlające rzeczywistość skupioną na samej sobie i dogłębnie oniryczną. Wąski arsenał motywów Dusseau składających się przede wszystkim – według ważności - z portretów dojrzałych kobiet, uroczych dziewcząt i starych mężczyzn – pozwala artystce na pracę nad scenografią i tworzeniem jeszcze bardziej subtelnych figuratywnych stereotypów. Kobiety o wielkich oczach, wydatnymi ustami, ażurowe sukna, tkaniny podkreślają ich przemijającą kobiecość i erotyzm. Choć one same pragną go je umiejętnie kamuflować szerokim wachlarzem gadżetów. To twórczość, która żywi się życiem, duchem minionej epoki, osobowościami innej generacji. Sensualnością i weryzmem staroci połączonych wysokim kunsztem wykonania, swobodą techniki, bystrością pomysłów. Wyraźne fascynacje i inspiracje takich artystów jak Jerzy Duda Gracz, Egon Schiele czy Żydowscy artyści Ecole de Paris ( Chaim Soutine) nie zaburzyły indywidualizmu Bożeny Dusseau a jeszcze bardziej przypieczętowały indywidualizm twórczości tej niezwykle ciekawej artystki.”

 

Laura La Wasilewska

artystka, niezależny kurator sztuki

 

 

 

 

 

„Można sobie wyobrazić, że ryba, wystawiając od czasu do czasu łeb z wody, dostrzega przez kilka sekund ów powietrzny świat, zupełnie inny – rajski. Oczywiście musi zaraz powrócić do świata wodorostów, gdzie ryby się pożerają, ale przez kilka sekund wyczuwa istnienie innego świata, doskonałego – naszego świata.”

 

 

 

Michael Houellebecq

 

Cząstki Elementarne

 

 

 „Żegnając Antoniego Kowalskiego w 1982 roku, kiedy opuszczał mury Akademii i między innymi moją pracownię malarstwa nie przypuszczałem, że dwadzieścia lat później znów się spotkamy przy jego obrazach. Uwagi i korekty, kiedy był studentem i jak pamiętam, chyba niezbyt ich potrzebował, wtedy były na miejscu, ale dzisiaj ?
Co mówić o sztuce artysty dojrzałego, uformowanego, z imponującym dorobkiem ?
Mimo to spróbuję, skoro się mnie nie zaparł, ale tak naprawdę spróbuję bo nie doczytałem się w omówieniach, recenzjach i komplementach jego twórczości tego, co moim zdaniem, jest najważniejsze. Myślę oczywiście o warsztacie, który w przypadku Antoniego Kowalskiego stanowi nie tylko miarę jego odrębności, mistrzostwa i możliwości wypowiedzi ale jest również, a może przede wszystkim, kluczem do odczytania jego obrazów. Chcę powiedzieć, że pomijając talent, duchowe predylekcje i pracowitość, trzeba ogromnej odwagi, żeby na obszarze sztuki współczesnej manifestować szacunek dla tradycji obrazowania i doskonalić swój warsztat. Grozi to najczęściej pomówieniami o komercjalizm ,lub pozycją audsaidera w międznarodowej rzeszy analfabetów malarskich, opętanych dogmatyczną obsesją szukania „czegoś nowego”.

Antoni Kowalski dzięki warsztatowi niczego w sztuce nie szuka, lecz raczej znajduje. Znajduje coś, co nie tylko jest nowe, ale przede wszystkim własne. (Niewielu to potrafi, chociaż prawie każdy tak sądzi twierdząc, że „maluje dla siebie” A przecież w istocie dopiero wtedy, gdy malujemy „od siebie”, malujemy po swojemu). Warsztat, to również świadectwo pokory wobec sztuki, czyli świadomość dziedzictwa; świadomość kontynuacji i czerpania z doświadczeń stuleci, bez kompleksu epigona. Antoni Kowalski maluje technikami klasycznymi: olejem i pastelą, które jak widać na obrazach nie mają dla niego tajemnic. Jak inny wirtuoz Konstanty Andrzej Kulka mógłby powiedzieć: „ Trudności techniczne? Nie widzę”. Posługuje się tymi technikami swobodnie lecz na tyle zdyscyplinowanie i rozważnie, że można wyraźnie dostrzec, wprzęgnięcie warsztatowych możliwości autora w służbę budowania dzieła. Chociaż obrazy powstają powoli, artysta nigdy nie uległ pokusie i nie przekroczył tej granicy wirtuozerii, za którą inni popisują się prześciganiem aparatu fotograficznego, właściwie nie wiadomo po co. Benedyktyńska metoda pracy, swoisty malarski zakon i jego twarde reguły, nawet bez czytania tytułów prac reflektują nas, że obcujemy z obrazami sakralnymi. Że dotykamy wzrokiem Tajemnicy, Wieczności i Tego Wszystkiego, co dzisiaj na karuzeli cywilizacyjnego przyspieszenia, jest ludzką tęsknotą za czymś Świętym, Pięknym i Dobrym. Osobiście, nie mam ochoty na odczytywanie przesłań i sensów obrazów Antoniego Kowalskiego na tej samej zasadzie, jak nie znajduję żadnego powodu aby zgłębiać Dogmat Trójcy Świętej.
Nie interesuje mnie „co artysta chciał przez to powiedzieć”, bo mu najzwyczajniej wierzę, a wywody prześwietnych komentatorów i recenzentów śmiertelnie mnie nudzą. Nie chcę sobie psuć przyjemności milczącego patrzenia i modlitwy bez słów. Wystarcza to, że obrazy są piękne i „święte” bo zostały pięknie i modlitewnie namalowane. W tym momencie uświadamiam sobie, że metoda malarska, umiejętność stosowania warsztatu pozwala na wyobrażenie idei i sakralizację rzeczy. Na swoisty ekumenizm treści i formy, dzięki któremu abstrakcja staje się światem widzialnym, a nawet materialnym.
Urzeka mnie ten świat i to, że Antoni Kowalski jako sukcesor tradycji kultury i sztuki łacińskiej, odcinający się od awangardowych neobarbarzyńców, odwrócił porządek rzeczy. W przeciwieństwie do wszystkich innych, nie poszedł „jak Pan Bóg przykazał” nowatorska drogą od natury do abstrakcji, lecz z abstraktu zbudował rzeczywistość. Oczywiście, że jest to rzeczywistość nierzeczywista, rzeczywistość duchowa, mistyczna i sakralna, niemniej stała się ona materialnym faktem. Stała się obrazem, przy okazji nobilitując słowo i pojęcie obrazu tam, gdzie się powszechnie „uprawia malarstwo”. Chciałoby się rzec: cóż to za przewrotna, „bolszewicka” świątobliwość Antoniego Kowalskiego. Cenię ją, bo jest przeciwieństwem gorliwości artystów pobożnych, ale niewierzących, którzy ani myślą westchnąć: „Veni Creator Spiritus!”.”


Prof. Jerzy Duda Gracz 2002